Switch
Switch nədir?
Switch şəbəkə texnologiyalarında ən vacib cihazlardan biridir. Sadə dillə desək, switch kompüterləri, printerləri, serverləri və digər şəbəkə cihazlarını bir-birinə bağlayaraq onların bir-biri ilə məlumat mübadiləsini təmin edir. Əgər modem interneti ev və ya ofisə gətirirsə, switch bu interneti müxtəlif cihazlar arasında paylayır. Bu səbəbdən switch həm ev, həm də ofis mühitlərində şəbəkənin “ürəyi” hesab olunur.
Switch-in əsas vəzifəsi məlumat paketlərini düzgün ünvanlamaqdır. Yəni bir kompüterdən göndərilən məlumat birbaşa təyinat ünvanına yönləndirilir, digər cihazlara isə ötürülmür. Bu xüsusiyyət sayəsində switch həm şəbəkə sürətini artırır, həm də əlavə yüklənmənin qarşısını alır. Switch cihazı məhz bu ağıllı yönləndirmə funksiyası ilə sadə hub-dan fərqlənir.
Switch necə işləyir?
Switch işləmə prinsipi MAC ünvanlarına əsaslanır. Şəbəkəyə qoşulan hər cihazın özünəməxsus unikal ünvanı olur və switch həmin ünvanı yadda saxlayır. Beləliklə, məlumat göndərilərkən switch onu yalnız uyğun ünvana yönləndirir. Bu mexanizm həm təhlükəsizliyi, həm də sürəti təmin edir.
Switch şəbəkədəki cihazların bir-birinə mane olmadan işləməsini təmin edir. Məsələn, bir kompüterdən böyük həcmli fayl göndərilərkən, eyni zamanda digər cihazlar internetdən rahat istifadə edə bilər. Bu isə xüsusilə ofis mühitlərində məhsuldarlığı artırır. Switch həmçinin VLAN dəstəyi ilə müxtəlif şəbəkələrin ayrı-ayrılıqda idarə olunmasına imkan verir.
Switch növləri
Bazar müxtəlif ehtiyaclara uyğun fərqli switch modelləri təklif edir. Ən sadə və büdcə dostu variant unmanaged switch adlanır. Bu tip cihazlar sadəcə qoşulduqda işləməyə başlayır və əlavə idarəetmə tələb etmir. Kiçik ofis və evlər üçün ideal seçimdir.
Böyük şirkətlər və korporativ şəbəkələrdə isə managed switch modellərinə üstünlük verilir. Bu tip switch istifadəçilərə şəbəkə üzərində tam nəzarət imkanı verir. Buraya trafik idarəetməsi, VLAN ayarları, təhlükəsizlik parametrləri və monitorinq daxildir. Daha inkişaf etmiş mühitlərdə PoE (Power over Ethernet) dəstəyi olan switch modelləri istifadə olunur. Bu cihazlar eyni kabel vasitəsilə həm elektrik, həm də məlumat ötürür.
Switch istifadəsinin üstünlükləri
Switch istifadə etməyin bir çox faydası var. Ən vacibi, şəbəkənin sürəti və sabitliyi artır. Çünki switch hər bir məlumat paketini yalnız təyin olunmuş ünvana göndərir. Bu xüsusiyyət şəbəkədəki sıxlığı azaldır. İkinci üstünlük təhlükəsizliklə bağlıdır. Switch cihazı məlumatları düzgün ünvanlara yönləndirdiyi üçün digər istifadəçilərin fayllara təsadüfən çıxışı olmur.
Üçüncü üstünlük isə şəbəkənin idarə olunması ilə bağlıdır. Xüsusən managed switch modelləri sayəsində administratorlar istədikləri cihazı ayırmaq, sürəti məhdudlaşdırmaq və ya əlavə təhlükəsizlik tədbirləri görmək imkanına malik olur. Bu səbəbdən switch həm kiçik, həm də böyük miqyaslı şəbəkələrdə vacib rol oynayır.
Switch və Router arasındakı fərqlər
Çox vaxt istifadəçilər switch və router anlayışlarını qarışdırır. Router internet siqnalını modem vasitəsilə qəbul edir və onu müxtəlif cihazlara paylayır. Switch isə daha çox daxili şəbəkə idarəçiliyinə cavabdehdir. Yəni router interneti ev və ya ofisə gətirən cihazdır, switch isə həmin şəbəkə daxilində cihazlar arasında məlumat mübadiləsini optimallaşdırır. Router olmadan internet bağlantısı yaratmaq mümkün deyil, lakin switch şəbəkənin daha sürətli və idarəolunan olması üçün lazımdır. Router daha çox ev istifadəsində əsas cihaz rolunu oynayır, switch isə xüsusilə ofis mühitlərində çoxlu kompüter və printerlərin düzgün işləməsi üçün vacibdir. Bu fərqləri bilmək istifadəçiyə ehtiyacına uyğun olaraq doğru cihazı seçməkdə kömək edir.
Ofis üçün ən yaxşı switch modelləri
Ofis mühitində bir çox kompüter, printer və server eyni anda işlədiyi üçün sabit və idarə olunan şəbəkə vacibdir. Bu səbəbdən ofislər üçün ən yaxşı seçim managed switch modelləridir. Belə switch cihazları şəbəkə administratoruna tam nəzarət imkanı verir. VLAN funksiyası ilə müxtəlif departamentlər üçün ayrıca şəbəkələr yaratmaq mümkündür. Bundan əlavə, PoE dəstəyi olan switch modelləri IP telefon və təhlükəsizlik kameraları üçün ideal həlldir. Cisco və MikroTik kimi brendlər ofis üçün ən etibarlı switch istehsalçıları arasında öndə gedir. Daha kiçik ofislər üçün isə TP-Link və D-Link-in münasib qiymətli switch modelləri kifayət qədər performans təmin edir. Doğru switch seçimi ofisdə həm məhsuldarlığı artırır, həm də şəbəkə problemlərinin qarşısını alır.
PoE dəstəyi olan switch modelləri nə üçün vacibdir?
PoE dəstəyi (Power over Ethernet) olan switch modelləri həm elektrik enerjisini, həm də məlumatı eyni kabel üzərindən ötürmək imkanına malikdir. Bu xüsusiyyət xüsusilə IP telefonlar, təhlükəsizlik kameraları və WiFi access point cihazları üçün çox vacibdir. PoE dəstəyi sayəsində əlavə enerji kabelinə ehtiyac qalmır və quraşdırma daha sadə olur. Bundan əlavə, PoE switch modelləri daha az enerji sərfi ilə işləyərək həm qənaətcil, həm də istifadədə rahatdır. İri şirkətlər və biznes mərkəzləri bu tip switch modellərinə üstünlük verir, çünki həm xərclərə, həm də infrastrukturun rahat idarə edilməsinə müsbət təsir göstərir. Cisco, Huawei və Ubiquiti brendlərinin PoE dəstəyi olan switch modelləri bazarda ən çox seçilənlər sırasındadır. Bu tip cihazlar gələcəkdə şəbəkəni genişləndirmək istəyənlər üçün də ideal həll hesab olunur.
Switch şəbəkələrin ayrılmaz hissəsidir və istər ev, istərsə də ofis istifadəsində şəbəkənin sabit və sürətli işləməsini təmin edir. Onun əsas funksiyası cihazları birləşdirmək və məlumat mübadiləsini optimallaşdırmaqdır. Müxtəlif ehtiyaclara görə həm sadə, həm də idarə olunan switch modelləri mövcuddur. Doğru seçilmiş switch həm məhsuldarlığı artırır, həm də təhlükəsizliyi təmin edir.