Hard Disk

HDD (Hard Disk) Nədir?

HDD (Sərt Disk) kompüterlərin yaddaş sistemi üçün ənənəvi və uzun illərdir istifadə olunan texnologiyadır. Sərt disk və ya HDD (Hard Disk Drive) adlanan bu cihazlar, məlumatların daimi olaraq saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Onların əsas üstünlüyü böyük yaddaş tutumu və nisbətən ucuz qiymətidir. HDD-lər maqnit texnologiyasına əsaslanır: daxildə yerləşən metal lövhələr – platter adlanan disklər yüksək sürətlə fırlanır, oxuma-yazma başlıqları isə bu lövhələrin üzərinə məlumatları maqnit sahələri vasitəsilə yazır və oxuyur. Bu mexaniki işləmə prinsipi sayəsində sərt disk böyük həcmdə məlumatı uzun müddət ərzində saxlaya bilir. Hər bir kompüterdə əməliyyat sistemi, proqramlar, oyunlar və şəxsi fayllar əsasən HDD və ya digər yaddaş qurğularında saxlanılır.

HDD-lərin İş Prinsipi

HDD-lərin iş prinsipi olduqca maraqlıdır. Hard diskin içində bir və ya bir neçə platter olur və bu platterlər maqnit materialla örtülmüşdür. Diskin mərkəzində yerləşən motor onları saniyədə minlərlə dəfə fırladır. Məsələn, 5400 RPM və 7200 RPM modellər bazarda ən çox yayılmış variantlardır. RPM dəyəri diskin nə qədər sürətli fırlandığını göstərir – dəyər yüksəldikcə məlumat oxuma və yazma sürəti də artır. Oxuma-yazma başlıqları isə platterin üzərində yerləşən çox incə uclardır. Onlar heç bir fiziki təmas olmadan, maqnit sahəsi vasitəsilə məlumatları oxuyur və yazır. Fayllar diskin səthində kiçik bloklar şəklində – sektorlar və treklər üzrə yerləşdirilir. Bu səbəbdən böyük həcmli fayllar müxtəlif hissələrə bölünərək yazıla bilər və oxunarkən başlıq həmin hissələrə ardıcıl olaraq hərəkət edir.

HDD Ölçüləri və İstifadə Sahələri

HDD-lərin bir çox növü var. Ən çox istifadə olunan masaüstü kompüterlər üçün nəzərdə tutulmuş 3.5 düym ölçülü modellərdir. Bu modellər daha böyük yaddaş tutumu təqdim edir və adətən yüksək sürətli 7200 RPM ilə işləyir. Noutbuklarda isə 2.5 düym ölçülü sərt disklərdən istifadə olunur. Onlar daha kiçik, daha az enerji sərf edən, lakin tutumu və sürəti bir qədər aşağı modellərdir. Serverlər və məlumat mərkəzləri üçün isə Enterprise HDD adlanan peşəkar modellər istehsal olunur. Bu Hard disklər yüksək iş yükünə davamlıdır, daha uzun müddət fasiləsiz işləyə bilir və adətən 7/24 rejimində istifadə üçün nəzərdə tutulur.

Xarici HDD-lər və Bakıda Qiymətlər

HDD-lər xarici (external) formada da mövcuddur. Xarici sərt disklər məlumatların daşınması və ehtiyat nüsxələrinin saxlanması üçün ideal seçimdir. USB 3.0 və ya USB-C bağlantısı ilə qoşulan bu cihazlar həm Windows, həm də macOS sistemləri ilə uyğun işləyir. Bakıda bu tip hard disk qiyməti əsasən tutum və brendə görə dəyişir. Məsələn, 1 TB xarici HDD çox əlverişli qiymətə əldə edilə bilər, 4 TB və üzəri modellər isə daha bahalıdır.

HDD və SSD Arasındakı Fərqlər

HDD-lərin ən böyük rəqibi SSD texnologiyasıdır. SSD-lər (Solid State Drive) mexaniki hissələrdən istifadə etmir, məlumatları fləş yaddaş çiplərində saxlayır. Bu səbəbdən oxuma və yazma sürəti çox yüksəkdir. HDD-lər isə mexaniki olduğundan daha yavaş işləyir. Digər fərq isə davamlılıqdır – SSD-lər zərbələrə və titrəməyə qarşı daha dözümlüdür, sərt disk isə düşmə və ya güclü zərbə nəticəsində zədələnə bilər. Lakin HDD hələ də yüksək tutum və aşağı qiymət baxımından rəqabət qabiliyyətini qoruyur. Eyni büdcəyə HDD daha çox yaddaş həcmi təklif edir, bu isə video arxivləri, böyük foto kolleksiyaları və ya oyun kitabxanaları saxlamaq istəyən istifadəçilər üçün idealdır.

HDD Seçərkən Nələrə Diqqət Etmək Lazımdır?

HDD seçərkən diqqət edilməli bəzi əsas məqamlar var. Əvvəla, tutum – 500 GB, 1 TB, 2 TB və daha yüksək modellər mövcuddur. İstifadə məqsədinizə görə uyğun tutumu seçmək vacibdir. İkinci mühüm göstərici sürətdir. 7200 RPM modellər daha sürətli olsa da, enerji sərfiyyatı və səs səviyyəsi 5400 RPM modellərdən bir qədər çoxdur. Keş yaddaşı (cache memory) də performansa təsir edən amildir – 64 MB və 256 MB cache olan hard disk məlumat ötürməsində daha effektivdir. Bağlantı interfeysi də əhəmiyyətlidir. Ən çox istifadə edilən SATA III interfeysi saniyədə 6 Gbit ötürmə sürəti təklif edir. Serverlərdə isə SAS interfeysi daha geniş istifadə olunur.

Ən Yaxşı HDD Brendləri

Bazarın ən tanınmış HDD brendlərinə Western Digital, Seagate, Toshiba və HGST daxildir. Western Digital Blue modelləri gündəlik istifadə üçün, Black seriyası isə yüksək performans tələb edən işlər üçün idealdır. Seagate BarraCuda modelləri ev və ofis istifadəçiləri üçün populyardır, IronWolf seriyası isə NAS sistemləri üçün nəzərdə tutulub. Toshiba da keyfiyyətli və davamlı hard disklər istehsal edir, HGST isə serverlər üçün etibarlı həllər təqdim edir.

Bakıda HDD Qiymətləri

Bakıda hard disk qiyməti həm daxili, həm də xarici modellərə görə fərqlənir. Daxili sərt disklər kompüterin içində quraşdırılır və əsas yaddaş kimi istifadə olunur. Xarici modellər isə USB vasitəsilə qoşularaq ehtiyat nüsxələr və ya böyük həcmli faylların daşınması üçün əlverişlidir. 500 GB modellər ən sərfəli qiymətə malikdir, 1 TB və üzəri tutumlu modellər isə bir qədər baha olsa da, daha çox məlumat saxlama imkanı verir.

Ümumiyyətlə, HDD hələ də yüksək tutum, etibarlı iş prinsipi və münasib qiymət səbəbindən həm fərdi istifadəçilər, həm də şirkətlər tərəfindən seçilir. Bütün bunlar nəzərə alınaraq, ehtiyaclarınıza uyğun hard disk seçmək üçün həm texniki xüsusiyyətlərə, həm də büdcəyə diqqət yetirmək vacibdir